TURKLER VE AHISKALILAR

Labels: ahiska tarihi

History of Ahiska Turks

Ahiska Turks, coming from Anatolia were forced to settle in the region between 1578 and the Russian invasion in 1828 and then became the indivisible part of the Anatolian Turkism. The essential homelands of Ahiska Turks are the provinces of Ahiska, Ahılkelek, Aspinza, Adıgen and Bogdanovka that are within the lands of the Republic of Georgia and the neighbours of Turkey. The reason for the classification of the Turks that settled in these regions as Ahiska Turks is that the geographical name of the region that included these provinces was Ahiska.

Ahiska Turks was a Turkish group that was exiled for 3 time in the recent 70 years who incurred the wrath of Stalin, the bloody dictator in the year of 1944 and was subjected to exile again. Ahiska Turks expanded to various regions of the USSR and sacrificed thousands of martyrs.
Today, Ahiska Turks live in 264 different regions of 13 Republics. There are totally 629 thousands of Ahiska Turks that are dispersed into regions as follows: 70 thousands in 28 centres of population in Russian Federation, 145 thousands in Kazakhstan, 106 thousands in Azerbaijan, 57 thousands in Kyrgyzstan, 30 thousands in Uzbekistan, 18 thousands in Ukraine, 200 thousands in Turkey, and 3000 Ahiska Turks in various countries. They have lots of social, cultural and educational problems. Ahiska Turks try to preserve their national identity in the cultural centres that they have established in the countries in which they live. This effort is given in various Turkish Cultural Centres established by Ahiska Turks in Uzbekistan, Kazakhstan and Kyrgyzstan. The cultural centre pertaining to Ahiska people that is located in Uzbekistan was founded as “Turkish Centre of Civilisation” within the structure of Uzbekistan Foundation of Civilisation in the beginning of the year 1992. The chairman of the centre is Dr. Ömer Salman. Kazakhstan Ahiska Cultural Centre was founded in Almaty by Dr. Tevfik Kurdayev Haşimoğlu in the year of 1991. The courses such as Turkish, religion, etc. are given in this centre. Furthermore, this centre also embraces the Turkish citizens who come to Kazakhstan from Turkey. İzzet Maksudov manages the Turkish Centre of Civilisation that was founded by Ahiska Turks in Kyrgyzstan in the year of 1991. These three centres have a great strategic significance. These centres can be turned into the organisations tha can undertake significant missions against those who want to bring discord among Turks, Kazakhs, Khirghizes, and Uzbek people.
The reason why Ahiska Turks were subjected to exile was kept as confidential information for exactly 47 years. The allegations that were asserted throughout these 47 years were the reasons of anticipation or supposition… The subject was revealed upon the publication of the major documents that were related with the exiles in the year of 1991. Lavrentiy Beriya of Georgian roots, Superintendent of the Public Internal Affairs of the USSR sent a letter of proposal to Georgian İ.V. Stalin, the President of the State Defence Committee who was equipped with all authorities due to the state of war. In his letter (24th July 1944), he stated that “most of the Turkish nation that reside in the regions of Georgia SSR on the border of Turkey have an inclination of immigration upon their relations with their relatives on the side of Turkey. They are smugglers and they are engaged as spies for the Turkish intelligence bodies and they constitute manpower for the brigands”. Due to this statement, he proposed that 16700 families (with a population of 86 thousands of people, this figure is stated as 91 thousands of people in some other resources, and 40 thousands of people in military forces) could be exiled from Ahiska region towards the Central Asia. Instead of these people, he also proposed the settlement of 7000 Georgian families from the districts that suffered lack of sufficient land in Georgia. After one week pursuant to this letter, the “exile” activities were initiated upon the Resolution of State Defence Committee with the aforesaid date and number that was signed by Stalin. The interesting point was that the motivated motion of proposal arranged by Berilya and the motivated resolution signed by Stalin had the same expressions. It is of no doubt that the more interesting point was the unfounded and untrue allegations that were included in both the motion and the resolution.
Among the Turkish communities, Ahiska Turks is the only Turkish community that does not possess its own administration, and they do not possess their own schools and publication organs, either. The foundations of cultural centres, societies or associations have been initiated recently. Although they were exiled to a wide area, they did not lost their Turkish identity, and they preserved the name of Turk with its proper dignity and honour.
Ahiska, the ancient Oguz region was called as “Ak-Sıka” (White Castle) in Dede Korkut’s Book and “Akesga” in the records pertaining to the year of 481. Ahiska is also rendered as the Turkish or Farsi form of Ahal-Thise that mean “Yeni Kale” (New Castle). In the course of the first Islamic conquests, Habib b. Mesleme, one of the commanders of Damascus’ Governor Muaviye conquered Ahiska in the period under the caliphate of Hz. Osman. It was under the Mongolian dominion between the years of 1267-78 and then it was administered by “Atabeğ”s, the autonomous governors of the region in the following years.
Ahiska Atabegs were connected to the Ottoman dominion as a result of Çıldır War (1578) in the command of Lala Mustafa Pasha. The last atabek, Minüçihr declared its dependence to Ottomans and he became Muslim and then, he was given the name of Mustafa Pasha. Pursuant to that date, Ahiska had become the centre of Çıldır province that was newly established and it was drawn up thereof. However, Ahiska became a province when Çıldır got worn out due to the wars. The city that was once conquered by Safevis got under the dominion of Ottomans again in the year of 1635. Until it was subjected to the Russian dominion in the year of 1828, Ahiska remained as a forefront city of the Ottoman State. When it was separated from Turkey, the Serhat Turks that lived in this region met with their bad destiny. In the course of the Ottoman-Russian war in 1853-1856, some of Ahiska people ran away and took shelter in Erzurum due to the intense pressure imposed upon them on the grounds that they collaborated with the Ottoman army. Pursuant to this war, Kars was broken off from the Ottoman borders and Ahiska remained far away from the border of Turkey. In this period, an Armenian migration was experienced from the North East Anatolia towards the Ahiska region.

Labels: ahiska tarihi

TUTMAÇ ÇORBASI: Bu çorbanın adı,Divanü Lügat-it Türk’te var. Ahıska bölgesinde aynı çorba yapılmaktadır.
Mayasız hamur sert kıvamlı olarak yoğrulur.Kalınca yufka açılır.Bu yufka ikiye katlanarak,üç parmak eninde parçalara ayrılır.Bu parçalarda dört köşe küçük kareler halinde kesilir.Kaynamakta olan suya dökülür.Pişince ateşten alınır.Sovuk suyla açılmış lor katılır.Ayrı bir tavada kızartılan sarı yağın içine bir avuç kadar kare kesilmiş hamurlar atılarak kızartılır.Kondarda konularak tencereye dökülüp servis yapılır.

MAKARNA:Hamur açılır.Yufka katlanarak üç parmak eninde şeritler halinde kesilir. Bu şeritler ince ince doğranır.Kaynamakta olan tuzlu suya atılır.Piştikten sonra süzülür.Bir tepsiye alınarak içine peynir veya ceviz içi konur. Üzerine eritilmiş tereyağı dökülür.

ERİŞTE ÇORBASI:Makarna gibi kesilen hamur kaynar suya dökülür. Piştikten sonra üzerine yağda kavrulan soğanla salça konur. Haşlanmış kuru fasulyede katılabilir.

HELLE ÇORBASI: Yağda kavrulan bir miktar un,sovuk suda açılır.Kaynamakta olan suya katılarak karıştırılır. Tuz ilave edilir.Kıvamı gelince indirilir.

UMAÇ ÇORBASI: Bu çorba güney Azarbaycan Türkleri tarafından da yapılır. Doğu Türkistan masallarında da adı geçmektedir.Una,su serpilkir.Elle oğuşturulur arpa büyüklüğünde taneler haline getirilir.Bu taneler,kaynar suya atılarak pişirilir.Ayrı kapta açılan lor dökülür.Üzerine yağ ve kondar konur. Lor katılmayıp, yağ, salça ve soğanla da yapılabilir.

KABAK ÇORBASI: Kabak,bir tencerede suyun içinde pişirildikten sonra soyulup ezilir.Lapaya süt dökülerek karıştırılır.Tekrar kaynatılarak,indirilip servis yapılır.

ÇİNÇAR ÇORBASI:( Isırgan otu) Çinçarlar ayıklanır,yıkanır ve doğranır.Suda haşlanır.Bir yumurta,peynir ve birazda un karıştırılarak haşlama tenceresine ilave edilerek karıştırılır.Tavada tere yağı, yumurta kızartılarak ilave edilebilir.İstenirse bulgur katılarak yapılabilir.

KIZILCIK EKŞİSİ ÇORBASI: (Koruh aşı) Umaç çorbasında tarif edildiği gibi hamur elde edilir.Bu hamurlar suda haşlanır.İçine kızılcık şurubu katılır, kaynatılır.

PANCAR ÇORBASI:Dağlarda toplanan pancar otu ayıklanıp temizlenir.Umaç verilir.Kaynamakta olan süte ilave edilerek karıştırılır. Süt katmayıp bulgurla yapılırsa yağ katılır. Tarlalarda toplanan şirindele ,haşlanarak süzülür.Yağla yumurtayla kavrulur.

KALAC AŞI: (Kalaç Türkleri,286-330 yılları arasında Çoruh aşağıları ileArtvin-Borçka-Ardanuç-Şavşat kesimindeki bölgenin adı) bayat ekmekler derin bir kaba doğranır. Soğan ve yağ tavada kavrulur.Üzerine suyla açılmış lor konur. Biraz kaynatılır. Ekmeklerin üzerine dökülerek servis yapılır.

PİLEK KEBABI: (Pileki) İçinde ekmek pişirilen çamurdan yapılan araç. Pilekinin içine, topraktan yapılmış sini veya alüminyum sini konulur.Dövülen et,soğan ve biberle birlikte pişirilir.

LENGER KEBABI: Soyulmuş patatesler doğranır.Bir tepsiye dökülür.Parça et ve soğan ve tereyağıyla birlikte fırına sürülür.

DÖGMEÇ: Sıcak cadi(mısır ekmeği) lokmalar halinde bir kaba doğranır.Bir tavada yağ eritilerek üzerine dökülerek yenir.

PAPA: Mısır unu kaynamakta olan yavaş yavaş verilerek karıştırılır.Tuz ilave edilir.Hamur kıvamına gelince ateşten alınarak bir tepsiye dökülür. Ortasında yuvarlak bir şukur açılır.Bu çukura eritilmiş sarı yağ dökülür. Hamurdan alınan parçalar yağa batırılarak yenir. Yanında ayranda içilebilir.

KAYSİFE: Kurutulmuş erikler sıcak suda haşlanır.Haşlanmış erikler ekşiyse biraz şeker katılır.Bir tabağa alınır.Üzerine tereyağı ve ceviz içi dökülerek yenir.

PUÇİKO: Kurutulmuş taze fasulyeler pişirilir.Suyu süzülür. İçine bulgur veya gendime konularak kaynatılır.Tavada salça ve soğanla kavrulan yağ (anuğ) katılır. Lora sarımsak doğranıp sos yapılarak üzerine dökülüp servis yapılır.

HASUTA: Pekmez suda açılır,biraz un katılır.Tencereye dökülerek karıştırılır.Piştikten sonra tabaklara alınır.Üzerine eritilmiş tereyağı dökülür.

ZÜRBİYET: Tabağa konulan pekmezin üzerine eritilmiş tereyağı dökülür.

PEYNİR ERİTMESİ: Tavada tereyağı eritilir.Buna peynir ilave edilerek ocağın üzerinde karıştırılarak pişirilir.Yumurta da kırılabilir.

PATATES KAVURMASI: Haşlanmış patatesler soyulur, ufalanır. Yağda soğan kavrulur,yumurta da kırılır. Patatesle birlikte tuz konularak kavrulur.

PATATES YEMEĞİ:Patatesler soyulup parçalar halinde doğranır.Bir tencerede yağ soğan ve salça kavrulur.Patatesler dökülür üzerine tuz ve su konarak pişirilir.

PAZİ KOLU KAVURMASI:(Şeker pancarı) Pazı yaprakları suda haşlandıktan sonra doğranır.Yağ,soğan soğan ve yumurta bir tencereye konarak kızartılır. Haşlanmış pazı yaprakları bunların üzerine dökülerek karıştırılır.

KAYGANA: Eritilmiş tere yağına yumurta kırılır.Üzerine tuz ilave edilerek pişirilir.

SİNOR: Böreklik açılan yufkalar sacda pişirilir. Rulo haline getirilerek iki parmak eninde kesilir.Tepsilere dizilerek fırında kızartılır. Yenileceği zaman bir kaba dizilir.Ilık su ile ıslatılır.Üzerine yoğurt ve yağ dökülerek yenir.

ERİŞTE: Yufkalar sacda pişirilir. Rulo haline getirilir.Bu rulo,makarna gibi ince ince kesilir.Fırında veya pilekide kavrulur. Bir kaba alınır. Üzerine ılık su dökerek ıslatılır.Eritilmiş tereyağı dökülerek ramazanlarda yenir.

BÖREK:Yufkalar açılıp pişirilir.Üst üste konarak saklanır. Yenileceği zaman ıslatılır bir tepsiye üst üste konur.Yufkaların arasına yağ ve ceviz konur. Hafif ateşte pişirilerek yenir.

KATMER:Yufkalar açılıp bir tepsiye dizilir.Bu yufkaların arsına ceviz içi ve tereyağı konulur. Fırında pişirilerek yenir.

LOKUM:Hamur sıvı şekilde yoğrulur.Elle alınıp,yumrukla sıkılır.Kaşıkla alınarak kızgın yağa atılır.Kızardıktan sonra çıkarılır. Bal ve pekmezle yenir.

BİŞİ:Mayalı hamur yuvarlak bir şekilde açılır. Tavada kızgın yağda pişirilir.

ŞOTİ:Mayalı hamur yuvarlak bir şekilde açılır. Sacda pişirilir. Üzerine tereyağı sürülerek de yenilir.

CEVİZLİ EKMEK: Mayalı hamurdan bir parça alınarak yuvarlak biçimde elle açılır. Ortasına ceviz içi ve yağ konur.Hamurun üst kısmı büzüştürülerk birleştirilir.Üzerine yağ sürülerek fırında pişirilir.

HELVA: Un yağda kavrulur.Dut pekmezi dökülerek karıştırılır.Elle yumurta büyüklüğünde şekiller verilerek servis yapılır.

KETE: Kulak yumuşaklığı kıvamında mayalı hamur yapılır. Bir parça alınarak yufka açılır.İçine yağ ve ceviz konur. Rulo haline getirilir, yuvarlak bir şekil verilir. Oklavayla biraz açılıp pişirilir.Zarf şeklinde yapılabilir.

BÜKMA:Yufka açılır,yağ ve döğülmüş ceviz konur.Oklavaya sarılır,elle sarılarak bir araya toplanır.Oklavadan çıkarılarak tepsiye dizilir.Fırında pişirilir.

LAVAŞ:Mayalı hamurun uzun şekilde pişirilmiş şekli.

GEVREKLİ:Kaymak az ılındırılır. Perkçe yoğrulan hamurun içine katılır. Yuvarlak bir şekilde pişirilir. Yayla dönüşünde çocuklara dağıtılır.

PUĞACA: Perkçe yoğrulan mayalı hamur yuvarlak bir şekilde bir bezin üzerine çıkarılır. Az mayalandıktan sonra pişirilir.

ÇÖREK: Mayalı hamur yoğrulur.Mayalandıktan sonra yuvarlak şekiller de çıkarılır.Daha sonra pileki veya fırınlı sobada pişer. Altaylar’da Türkler, güneşe benzetmek için ekmeklerini bu şekilde yaparmışlar.Bizim ekmeklerimiz de yuvarlak.

ASMA YAPRAĞI: Kurutulmuş asma yaprağı,ince ince doğranır. Yağ ,soğan ve salçayla kavrulur.Asmalar içine dökülür.Bulgur su ve tuz katılarak pişirilir.Üzerine yoğurt veya lor dökülerek yenir.

LAHANA: Beyaz lahana dokranır.Tencerede yağ ,soğan salça kızrtılır.Lahana içine dökülür.Bulgur ve tuz konularak pişirilir.

HAM DOMATES YEMEYİ:Olmamış domateslerin çekirdekleri çıkarılır.Yağ ve soğanın içine dökülür.Bulgur ve tuz katılarak pişirilir.

FIRINDA KABAK:Kabak soyulup ufak parçalar halinde doğranır. Bir tepsiye dökülür. Soğan,yağ ve ceviz dökülerek fırına sürülür.

HARŞO:Kızartılmış soğanın üzerine domates konularak yapılır. Biber patlıcanda ilave edile bilir..

KUYMAK:Bir tencereye konulan kaymak,kaynatılır. Kaynamakta olan kaymağa mısır unu yedirilerek karıştırılır. Hamur kıvamına gelince kaynatılıp yağını bırakınca indirilir.

AĞOZ:İneğin doğumundan sonraki ilk sütü. Ağoz’a yumurta kırılıp,tuz ve şeker katılıp karıştırılır.
ğoz katılarak kek de yapılır.

CADİ ÇORBASI:( Mısır unu) Kaynar suya mısır unu yavaş yavaş ydökülür.Çorba kıvamına gelince indirilir.Üzerine yağ,soğan ve salça dökülür.

CADİ EKMEĞİ: Mısır unu ılık suyla tuz katılarak yoğrulur.Tepsiye yuvarlak,yuvarlak şekiller verilerek dizilip fırına verilir.

MUREBBE:Erikler ezilir çekirdekleri ayıklanır.Etiyle birlikte pişer.

KORUH:Kızılcıklar pişirilip,süzülür.Kalan suyu katı bir hal alıncaya kadar kaynatılır.Suyla açılarak yemeklerin yanında yenir.

Dağda toplanan pancar veya tarlalarda toplanan yemeklik bitkilerden kurutularak çeşitli yemekler yapılır.

61 YIL GEÇTİ…AHISKALILAR HALA VATANSIZ!

Ahıskalı Türkler, ana vatanlarından sürgün edilmelerinin 61. yılında yine vatansız, yine sahipsiz.
14 Kasım 1944’de 86 bin Ahıskalı Türk, Sovyetler Birliği Lideri Stalin ve İçişleri Bakanı Lavrentiy Beriya’nın emriyle, Gürcistan’ın Ahıska bölgesinden Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan’a sürgün edildiler. Aradan geçen onca yıla rağmen Ahıskalılar, bugün 4 binden fazla yerleşim yerinde, vatanına dönemeyen tek halk olarak yaşıyor.
Bugün, Ahıska Türkleri’nin terk etmek zorunda kaldıkları topraklara yerleştirilen ve burada da bir ikinci Karabağ yaratan Ermeniler, başta Gürcistan olmak üzere, bölge huzuru ve güvenliği açısından da önemli bir sorun olarak ortaya çıkıyor. Zira bunlar, Gürcistan’dan özerklik istiyorlar. Otonomi taleplerini sürekli gündemde tutan Ermeniler, kendilerini Ermenistan'ın parçası olarak görüyorlar. Zaten bu amacı gerçekleştirmek üzere; bölgede küçük bir Ermenistan bile yaratılmış durumda. Gürcü dilini ve parasını kullanmıyorlar. Ahalkelek’e başkent diyorlar.
Dahası terör merkezi haline getirilen bölgede Birleşik Cavah, Samsthe Cevahati Ermeni Toplumsal Birliği, Ermeni Gençlik Kültür ve Spor Birliği, Cavah Milli Hareketi gibi örgütler faaliyet gösteriyor. Stratejileri ise; Ermenistan yönetimi ile birlikte hareket ederek ve otonomiyi kurumsallaştırarak Tiflis yönetiminden kopmak. Gürcistan'ın "yumuşak karnı" kabul edilen toprak bütünlüğü meselesinde Rusya’nın, Cavaheti Ermenilerini destekliyor olması ise sorunun çözümünü engelliyor.
Ahıska Türklerinin anavatanlarına dönmesine asla izin vermeyeceklerini belirten Ermenilerin artık kabullenmesi gereken bir gerçek var ki o da; Ahıska’nın, Ahıska Türklerinin vatanı olduğu ve Ermeniler istese de istemese de anavatanlarına dönecekleri.
Ve bir diğer gerçek; Gürcistan'ın toprak bütünlüğü altında, anavatanları Ahıska'da, her Gürcü vatandaşına tanınan haklara sahip olarak yaşamak arzusundan başka bir amaçları olmayan Ahıskalıların, Türk yurdunda, Türk düşmanlığı yapılmasına asla izin vermeyecekleri.

Labels: ahiska tarihi

Labels: ahiska siirleri

AR GELDİ BANA

Yine çırpınırım gam deryasında, Ayrılık gurbette zor geldi bana. Gördükçe haksızlık "hak dünyasında", Koca geniş dünya dar geldi bana. Hak aradım, bulamadım, yoruldum, Ağladım bahtıma, küstüm, darıldım, Coşkun dalgalarda çöpe sarıldım, Deryada çöp bile kâr geldi bana. Felek tokat attı, yolumu şaştım, Şuursuzca bu meydanda dolaştım, Bilmem ne aradım, neye ulaştım, Soğuk kara kışı nâr geldi bana. Kimseye yok kinim, nede bir kastim, Kime inandıysam, dediysem dostum, Sırtımdan vurdular, delindi postum, Düşman gülümsedi, yar geldi bana. AHISKALI de sus, bukadar yetti, Son zamanda bir yar sevdin, naz etti, Güldü, gülümsedi başka yol gitti, Bivefayı anmak ar geldi bana.

Labels: ahiska siirleri

BİRGÜN

Labels: ahiska siirleri

AHISKALI BUDUR
Allah adı bir diyenler Resul'ünü çok sevenler Kul hakkını yemeyenler İşte Ahıskalı budur. Ahıskanın güzelliği Bizde yaşar tüm benliği, Var oluşu erdemliği İşte Ahıskalı budur. Bizde olan pak sevgiyle Yaşar insan emeğiyle Erenlerin yüreğiyle İşte Ahıskalı budur. Anaların dilekleri Ataların öğütleri Örnek olur ettikleri İşte Ahıskalı budur. Dinler büyük nasihatı Sever sevgi, nezaketi İyiliktir her niyeti İşte Ahıskalı budur. Saygı desen saygı bizde Sevgi desen sevgi bizde Hürmetde hiç yoktur kusur İşte Ahıskalı budur.

Labels: ahiska siirleri

AHISKA AH AH AHISKA

Bulut gider yara olur Yüreğime kara olur Üçyüz milyon Türk dünyası Ahıska'yı gör ne olur Vatansız kuşlar misali Viran koydu göçtü eli Kalmasın yerde vebali Yaradanım sor ne olur Trenlere dolan derdim Yaramı acıyla sardım Düşte Türkistan'a vardım Dünya hayra yor ne olur Çok yol bulunmaz zafere Sana zulmetti kefere Gönlüm çıktın ya sefere Ahıskaya var ne olur Ben vatana,yurda açım Türk olmakmı benim suçum Kırkdörtlerden yanar içim Yüreğime kar ne olur Yaradanıma duacı Senden gelen hep baş tacı Dinsin artık bu zor sancı Bu yarayı sar ne olur.

Labels: ahiska siirleri

Uluslararası Ahıska Türk Dernekleri Federasyonu (AHDEF), ikinci olağan genel kurulunu yaptı. Yurt içi ve yurt dışından gelen Ahıska derneklerinin katılımıyla yapılan genel kurulda, Federasyon Başkanı Yunus Zeyrek, iki yıllık faaliyetini anlattı. Federasyonun kurumlaştığını belirten Zeyrek, konferans, TV konuşmaları, Bizim Ahıska adlı bir dergi ve web sitesiyle tanıtım faaliyetine ağırlık verdiklerini söyledi

AHISKALI ŞARKICILAR

Amerika TÜRKüleri çok sevdi 4. Türk Festivali'ne konuk sanatçı olarak davet edilen Fatih Kısapramak, binlerce kişiyi çoşturdu. Başka Ahıska Türkleri olmak üzere binlerce kişi Türkü Baba'yı böyle kucakladı.
Atlanta, Fatih Kisaparmak`ın birbirinden güzel türküleriyle hasret giderdi. İstanbul Center tarafindan Georgia eyaletinin Atlanta şehrinde düzenlenen 4. Türk Festivali'ne konuk sanatçı olarak davet edilen Fatih Kısapramak, bölgede yaşayan binlerce kişiye, unutulmayacak bir konser verdi. Geçtiğimiz yıl Temmuz ayında New York eyaletinin Long Island şehrinde verdiği konserin ardından bir kez daha ABD'de sahne alan sanatçının beraberinde büyük oğlu Ozan Kısaparmak da vardı.